Quantcast
Channel: Federico García Lorca – Lyrikzeitung & Poetry News
Viewing all articles
Browse latest Browse all 26

Hirtenlied in Kriegszeiten

$
0
0

Miklós Radnóti

(* 5. Mai 1909 in Budapest; von Deutschen ermordet am 9. November 1944 bei Abda nahe Győr)

Erste Ekloge

Quippe ubi fas verstim atque nefas:
tot bella per orbem,
tam multae scelerum facies; …*)
Vergil

Hirt:

Lange schon sah ich dich nicht; war’s der Amselschall, der dich herlockte?

Dichter:

Gern lausch ich ihm, der Wald ist voll Lärm, es kam schon der Frühlingl

Hirt:

Dies ist kein Lenz noch, der Himmel betrügt, sieh nur diese Lache,
jetzt wohl lächelt sie sanft, doch bindet Nachtfrost ihren Spiegel,
fletscht sie dich an, denn April ist’s, glaub nie diesem Narren –,
schau, ganz erfroren sind dort schon die Tulpen, die kleinen.
Doch warum bist du so traurig? Willst du auf den Stein dich nicht setzen?

Dichter:

Nicht einmal traurig bin ich; ich hab mich an diese verruchte
Welt dermaßen gewöhnt, daß sie mich nicht schmerzt, nur mehr ekelt.

Hirt:

Wirklich, ich höre, daß auf den pyrenäischen Gletschern
zwischen blutstarren Leichnamen glühnde Kanonenrohre
widereinander brüllen und daß Soldaten und Bären
von dort gemeinsam fliehn und daß Frauen, Greise und Kinder
mit geschnürten Bündelchen laufen und bäuchlings hinschlagen,
wenn über ihnen der Tod zu kreisen beginnt, und so viele
Tote liegen schon dort, daß es keinen mehr gibt, der sie wegräumt.
Nicht wahr, du kennst Frederico?**) Sag mir, ist er geflohen?

Dichter:

Nein! Vor zwei Jahren schon hat man ihn in Granada getötet.

Hirt:

García Lorca ist tot! daß mir das noch keiner gesagt hat!
Schnell eilt die Kunde von Kriegen einher, doch wer Dichter ist, schwindet
einfach so weg. Sag, hat denn Europa um ihn nicht getrauert?

Dichter:

Man hat es gar nicht gemerkt. Und es ist noch gut, wenn der Wind einst
sich der Brandstätte entsinnt, wo er kohlende Verse gelesen.
Soviel nur wird von dem Werk den neugierigen Nachfahren bleiben.

Hirt:

Tot. Nicht geflohn. Freilich, wohin könnt der Dichter auch flüchten?
Auch der teure Attila***) floh nicht, kopfschüttelnd nur sprach er
ständig sein Nein zu der Welt. Doch sag, wer beweint den Entschwundenen?
Und wie lebst du? Kann dein Wort heutzutage ein Echo noch finden?

Dichter:

Unter Kanonengebrüll? Zwischen Trümmern und brandschwarzen Dörfern?
Doch ich schreibe und lebe inmitten dieser verrückten
Welt wie die Eiche dort lebt, die weiß, daß man morgen sie fälln wird,
da schon das Kreuz auf ihr leuchtet, das sie dem Holzfäller anzeigt,
wissend erwartet sie ihn und treibt bis dahin dennoch Neulaub.
Du hast es gut, hier ist Ruhe, und selten auch gibt es hier Wölfe,
ja du vergissest sogar, daß das Vieh, das du hütest, nicht dein ist,
kam doch der Herr schon seit Monaten nicht, um nach dir zu sehen.
Aber lebe nun wohl, es wird dunkeln bevor ich zu Haus bin,
Nachtfalter regen sich schon und durchrieseln die Luft rings mit Silber.

1938

*) Hier, wo Recht sich verkehrt in Unrecht, Kriege den Erdkreis / So durchtoben in Meng‘ und der Gräul in so mancher Gestalt… Vergil, Georgica (Landbau) 1, 505ff (Übers. Wilhelm Binder)

**) Der spanische Dichter Federico García Lorca wurde nach dem Putsch Francos 1936 ermordet und am Straßenrand begraben.

***) Der ungarische Dichter Attila József (1905-1937) stürzte sich 1937 vor einen Güterzug.

Deutsch von Franz Fühmann, aus: Miklós Radnóti, Ansichtskarten. Nachdichtung und Nachwort von Franz Fühmann. Berlin: Volk und Welt, 1967, S. 37ff

Első ecloga

Quippe ubi fas versum atque nefas: tot bella per orbem, tam multae scelerum facies;…
Vergilius*

PÁSZTOR

Régen láttalak erre, kicsalt a rigók szava végre?

KÖLTŐ

Hallgatom, úgy teli zajjal az erdő, itt a tavasz már!

PÁSZTOR

Nem tavasz ez még, játszik az ég, nézd csak meg a tócsát,
most lágyan mosolyog, de ha éjszaka fagy köti tükrét
rádvicsorít! mert április ez, sose higgy a bolondnak, –
már elfagytak egészen amott a kicsiny tulipánok.
Mért vagy olyan szomorú? nem akarsz ideülni a kőre?

KÖLTŐ

Még szomorú se vagyok, megszoktam e szörnyü világot
annyira, hogy már néha nem is fáj, – undorodom csak.

PÁSZTOR

Hallom, igaz, hogy a vad Pirenéusok ormain izzó
ágyucsövek feleselnek a vérbefagyott tetemek közt,
s medvék és katonák együtt menekülnek el onnan;
asszonyi had, gyerek és öreg összekötött batyuval fut
s földrehasal, ha fölötte keringeni kezd a halál és
annyi halott hever ott, hogy nincs aki eltakarítsa.
Azt hiszem, ismerted Federícót, elmenekült, mondd?

KÖLTŐ

Nem menekült. Két éve megölték már Granadában.

PÁSZTOR

Garcia Lorca halott! hogy senki se mondta nekem még!
Háboruról oly gyorsan iramlik a hír, s aki költő
így tünik el! hát nem gyászolta meg őt Európa?

KÖLTŐ

Észre se vették. S jó, ha a szél a parázst kotorászva
tört sorokat lel a máglya helyén s megjegyzi magának.
Ennyi marad meg majd a kiváncsi utódnak a műből.

PÁSZTOR

Nem menekült. Meghalt. Igaz is, hova futhat a költő?
Nem menekült el a drága Atilla se, csak nemet intett
folyton e rendre, de mondd, ki siratja, hogy így belepusztult?
Hát te hogy élsz? visszhang jöhet-é szavaidra e korban?

KÖLTŐ

Ágyudörej közt? Üszkösödő romok, árva faluk közt?
Írok azért, s úgy élek e kerge világ közepén, mint
ott az a tölgy él; tudja, kivágják, s rajta fehérlik
bár a kereszt, mely jelzi, hogy arra fog irtani holnap
már a favágó, – várja, de addig is új levelet hajt.
Jó neked, itt nyugalom van, ritka a farkas is erre,
s gyakran el is feleded, hogy a nyáj, amit őrzöl, a másé,
mert hisz a gazda se jött ide hónapok óta utánad.
Áldjon az ég, öreg este szakad rám, míg hazaérek,
alkonyi lepke lebeg már s pergeti szárnya ezüstjét.

1938

„Itt, hol a bűn az erény, harcok dúlják a világot, oly sok alakban lép fel a vétek” (Trencsényi-Waldapfel Imre fordítása, Vergilius – Georgica)


Viewing all articles
Browse latest Browse all 26